Tasarım Başvurusu

Bir tasarım iki boyutlu veya üç boyutlu olabilir. Örneğin bir mutfak robotunun dış görünümü tasarıma konu olabilir. Benzer şekilde bir kumaş veya halı deseni de tasarıma konu olabilir. Hatta bir ürünün bir parçası da tasarıma konu olabilir. Bir otomobilin farları veya bir buzdolabının kapı açma kolu gibi. Bir tasarımın, fikrî haklar bakımından tasarım başvurusu yapılıp koruma elde edebilmesi için onun dünyada yeni ve ayırt edici niteliğe haiz olması gereklidir.

Bir tasarım bilindiği kadarı ise, dünyada yeni ise tasarım korumasının bir şartını sağlıyor demektir. Yenilikten kasıt tasarımın piyasaya daha önce sürülmemiş olmasıdır. Her hangi bir nedenden dolayı fuar, sergi vb. gibi piyasaya sürme durumlarında üzerinden 1 yılın geçmemesi gerekir.

Bir tasarım benzerlerine göre farklı ise ayırt edici özelliğe sahip demektir.  Ayırt edicilik, bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olmasını ifade etmektedir. Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilir ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu göz önüne alınır. Piyasada çokça bahsedildiği gibi bir tasarımın tescil edilmesi için “7 farklı özellik” veya “%50 farklı” olması gibi benzetmeler kesinlikle yanlış ifadelerdir.

Bu şartları sağlayan bir tasarım tescili ile hukuki koruma elde edebilir.

KORDINAT bünyesinde yürütülen tasarım korumalarında bir tasarım başvurusu ve tescili genel anlamda şu aşamalardan geçer;

1. a) Tasarım Dosyasının Hazırlanması ve Başvuru Aşaması; Bir tasarım konusu çalışmanın korunabilmesi için hazırlanan dosya 6769 sayılı sınai mülkiyet kanununun tasarım hükümlerine göre ve genel uluslararası standartlara uyumlu olarak hazırlanır.  Tasarım dosyasında kritik nokta, görsel anlatım ve tasarım tarifnamesidir. Görsel anlatım tasarımı en iyi şekilde ifade eden resim veya çizim olabilir. Tarifname ise, tasarımın özelliklerini cümleler ile anlatan bir bölümdür. Görsel anlatım ve tarifnamenin kalitesi, tasarım korumasının kalitesini de belirler. Tasarım başvurusunda tarifname önerilen bir nokta olmasına karşın bazı ürünler için tarifname olmaması da bir strateji gereği uygulanabilir. Hatta 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununda tasarım tarifnamesi şart koşulmamıştır. Resmi başvuru KORDINAT vekillerince hazırlanıp Türk Patent ve Marka Kurumuna başvurulduktan sonra hukuki koruma başlatılmaktadır.
2. b) Resmi Ofisin İçerik İncelemesi Aşaması: Tasarım tescil başvurusunda, yapılan inceleme sonrasında şekli şartlara uygunluk açısından bir eksik görülmemesi durumunda, başvuru Kanun’un ‘İnceleme’ başlıklı 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 64. maddesinin 6. fıkrası çerçevesinde içerik yönünden incelenir. Buna göre resmi ofis;
3. a) Tasarım veya ürün tanımına uygun olmayan,
4. b) Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı,
5. c) 3 üncü madde kapsamına girmeyen gerçek veya tüzel kişilerce yapılan,

ç) Paris Sözleşmesinin 2. mükerrer 6.maddesi kapsamında yer alan hükümranlık alametleri ile bu kapsam dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, dini, tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği işaretlerin, armaların, nişanların veya adlandırmaların uygunsuz kullanımını içeren,

1. d) Yeni olmadığı tespit edilen, tasarım tescil taleplerini reddeder.

Altıncı fıkranın (b) ve (ç) bentleri kapsamında verilen ret kararının tasarımın sadece bir bölümüne ilişkin bulunması halinde, sadece o bölümle ilgili kısmi ret kararı verilir. Kısmi ret sonucunda tescilin devamı için kalan kısmın koruma şartlarını sağlaması ve tasarım kimliğini muhafaza etmesi şarttır.

Tasarımda en önemli iki unsur; tasarım konusu ürünün veya bir ürün parçasının dünyada yeni ve ayırt edici olmasıdır. Ancak bu yenilik elbette ki teknik olarak veya işlevsel olarak değil görsel yenilik olarak anlaşılmalıdır.

1. c) Tasarım Siciline Kayıt ve Yayımlama Aşaması: Şekli eksiklik içermeyen ya da şekli eksikliği süresi içerisinde tamamlanan ve içerik yönünden uygun bulunan tasarım tescil başvuruları Tasarım Siciline kaydedilir ve ilgili ilk Bültende yayımlanır. Kurum kararlarından zarar gören başvuru sahipleri, Kanunun (6769 sayılı SMK) 64 üncü maddesi uyarınca verilen ret veya kısmi ret kararlarına karşı, kararın bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde itirazda bulunabilir.  Bu itiraz hakkının başvuru sahiplerini ilgilendiren bir konu olduğu unutulmamalıdır.
2. d) Varsa Tescile İtiraz ve Bu itirazlara Cevap Aşaması: Rekabet ortamının oluşturulabilmesi ve sanayinin gelişebilmesi için yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımların tescille korunması, bu özelliği taşımayan tasarımların ise korumadan yararlanmaması gerekir. Aksi takdirde haksız şekilde alınmış ve hükümsüzlüğü rahatlıkla ispat edilebilecek bir belgeye dayanılarak piyasada aynı sektörde üretim yapan kişilere karşı yaptırım uygulatma yoluna gidilmesi sonucunda ağır mağduriyetlerin oluşacağı muhakkaktır. Bu mağduriyetin önlenebilmesi için itiraz mekanizmasının yaygın olarak kullanılması gerekmektedir. Tasarım tesciline karar verilmiş tasarımlar yayınlanır ve 3 ay süreyle itiraza açılır.

Tasarım başvuru sahipleri bakımından gelen itirazlara karşı savunma hayati derecede önemlidir. Tasarım temel olarak sektörde rekabetçe öne geçebilmek ve daha çok kazanç için yapılır. İşte bu iki durumu kalıcı hale getirmek tasarım tescili ile mümkün olabilir. En azından tasarım tescili güçlü bir araçtır burada. Tasarım tescili yapıp gelen bir itiraz ile bu gücün veya hakkın elde gitmemesi adına tasarım itirazına karşı güçlü bir cevap vermek gerekir ve itirazı etkisiz kılmak gerekir.

Tescilsiz Tasarım koruması;

Türkiye’de ilk kez kamuya sunulmuş olması şartı ile 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 55. Madde 4.fıkra, 56. Madde 4b fıkra, 59. Madde 4. Fıkra kapsamında tescilsiz tasarımlar 3 yıl korunur. Tescilsiz tasarımlar sahibine sadece korunan tasarımın aynısının veya genel izlenim itibariyle ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kopyalanmasının engellenmesi hakkını verir. Özellikle hızlı tüketim ürünleri ve moda sektörü için bu uygulama daha önemlidir.

KORDİNAT, müşterilerinin yaptığı tasarımların rekabette etkin olarak kullanılabilmesi amacıyla tasarım başvurusu, tescili ve yönetimi işlemlerini sektörde tecrübeli vekilleri aracılığı ile yürütmektedir. Tasarım başvurusunun etkili yönetilmesi iyi bir tasarıma dayalı rekabet stratejisi ile birleştirilirse kuşkusuz firmalar için önemli avantajlar elde edilir.