Uluslararası Patent

Türkiye’nin de imza atmış olduğu fikrî mülkiyet ile ilgili uluslararası Paris anlaşması ve Dünya Ticaret Örgütünün (WTO)  TRIPS sözleşmesine göre patentler ancak tescil edildikleri ülkelerde korunur. Eğer patent konusu ürün, üretim yöntemi veya sistem yurt dışında da kullanılacaksa o ülkelerde de patent başvurusu yapıp koruma almak gereklidir. Özellikle ihracatçı firmaların ihracat yaptıkları ve stratejik planlarında ihracat yapmayı düşündükleri ülkeler varsa o ülkelerde de ilk başvuru tarihinden itibaren en geç 1 yıl için patent başvurusu yapmaları gerekir. Eğer patent, yurt dışı başvurusu için 1 yılı geçirirse, yeni olarak kabul edilmez, dolayısı ile patent şartlarından ilki olan “yenilik” kriterini sağlamayacağından dolayı patent reddedilir.

Yurt dışında patentini korumak isteyen bir hak sahibi için üç yol mevcuttur;

Klasik Ülkesel Patent Başvurusu;

Böyle bir başvuru şekli ilk başvuru tarihini 1 yıl geçirmedikten sonra her zaman için geçerlidir. Dünyadaki patent uygulamaları genel olarak birbirine benzediğinden Türkiye’deki bir patent normal şartlarda ilgili ülke kanunlarına göre tescil edilebilir bir durumdadır. Bundan dolayı ülkenin patent vekili vasıtasıyla başvuru sağlanır. Klasik ülkesel patent başvurusu genel olarak pahalı ve zahmetli bir yoldur. Diğer yandan ilk başvuru tarihinden itibaren 1 yıllık kısıtlama ülke sayısı arttıkça kısa zamandaki başvuru maliyetleri artacaktır. Klasik başvuru, yurt dışında başvurulacak ülke sayısı az ise tercih edilmelidir.

PCT Uluslararası Patent Başvurusu;

Türkiye’de başvurusu yapılan bir patent, ilk başvuru tarihinden itibaren 1 yıl içinde Türkiye’nin de dâhil olduğu uluslararası Patent İş Birliği Anlaşmasına (Patent Cooperation Treaty)  uluslararası PCT patent başvurusu yapabilir. Böyle bir başvurudan sonra anlaşmaya dâhil olan ülkelerde ortalama  30 aylık bir süre içinde geçiş yapabilir ve başvurusunu orada koruyabilir. Patent İşbirliği Anlaşmasına (PCT) taraf ülkeleri neredeyse tüm dünya ülkelerinin %95’ini oluşturmaktadır.  Bu nedenle bir patentin uluslararası bir patente dönüştürülmesinde en çok kullanılan yöntem bu yöntemdir, PCT uluslararası patent başvurusudur.

Uluslararası PCT Patent Başvurusunun en önemli avantajları;

1 Yıl içinde PCT’ye başvurulabilir, ama ülkelerdeki masrafları 30 aya kadar erteleme imkânı vardır. Böylece o ülkelere gidip pazarı test etme veya doğrudan pazarlama imkânı kullanılabilir.

Her ülke için ayrı ayrı patent araştırması gerekmez. Tek bir patent araştırması yeterlidir.

Ücretlerde tasarruf ve zamana yayma imkânı doğar.  Oysa klasik ülkesel patent başvurusunda elimizdeki zaman 1 yıldır ve tüm harcamaları 1 yıl içinde başlatmak mecburiyeti vardır. Oysa PCT uluslararası patentte ülkeye geçiş masrafları neredeyse 30 ay ertelenir. Bu süre içinde ülkelerde de bir patent ihlal riski olursa hızlıca giriş yapıp hukuki müdahalede bulunulabilir. Bu, bir bakıma PCT anlaşmasına dâhil ülkelerde geçici patent koruması anlamına gelir.

Bölgesel Patent Başvurusu;

Avrupa Birliği ülkeleri, bir kısım Afrika ülkeleri ve bir kısım Arap ülkeleri gibi bir bölgeye dâhil olan ülkelere de tek bir patent başvurusu ile bölgesel patent koruması sağlanabilir. Bu sistemin en büyük avantajı tek bir başvuru ile bölgeye dâhil olan ülkelerde ortak bir koruma elde edilmesidir. Bununla ilgili olarak Türkiye’deki bir başvuru sahibini ilgilendiren en önemli bölgesel patent koruması Avrupa Patent Anlaşmasıdır (EPC). Bundan ayrı olarak Rusya ve Kuzey Kafkasya ülkelerinin dâhil olduğu Avrasya Patent (AUA),  Afrika’daki bazı ülkelerdeki Patent Koruması (OAIP, ARIPO) ve bazı Arap Ülkeleri arasındaki patent anlaşmalardır.

Avrupa Patent Anlaşması (EPC)  Türkiye’nin de dâhil olduğu 38 ülke arasında geçerlidir. Anlaşma gereği patentler, İngilizce, Almanca ve Fransızca dillerinden herhangi birisi ile başvurulabilir. Patent süreçleri Avrupa Patent Ofisinden yürütülür. Bu anlaşma, Avrupa pazarında çalışan firmalar için önemli bir anlaşmadır.

Yurt dışı patent başvurularında en çok dikkat edilmesi gereken şey ilgili ülke uygulamalarının ve uluslararası uygulamaların iyi bilinmesidir. Uluslararası anlaşmalar gereği bir ülke vekilleri başka bir ülkede işlem yapamamaktadır. Ancak başka bir ülkede işlem yapılmak isteniyorsa o ülkenin vekili ile bağlantıya geçip işlem yaptırmak gereklidir. Bu durumda ikinci önemli konu ilgili ülkenin vekilini iyi tanımaktan geçmektedir. Normal şartlarda internetten bir vekil bulunabilir ve işler ona teslim edilebilir. Ancak patent gibi önemli bir konuda sadece web sitelerindeki bilgilere güvenerek işi teslim etmek bazen önlemez zararlara sebep verebilir.

KORDINAT, uluslararası patent korumalarını konu hakkında uluslararası seviyede bilgili ve tecrübeli patent vekilleri ile yürütmektedir. Yurt dışındaki vekil seçiminde de aynı kriterler aranarak seçilmektedir.